Dom jednorodzinny ma niezaprzeczalną przewagę nad mieszkaniami w budynkach wielorodzinnych – nie ma wspólnych ścian z sąsiadami, których mieszkańcy kamienic i bloków mają również pod stopami i ponad głową. To jeden z powodów, dla których ponad połowa polskich rodzin deklaruje posiadanie domu z ogródkiem, jako ważnego marzenia do realizacji. Przygotowanie do budowy powinno poprzedzić odpowiednie planowanie oraz rozeznanie się w istniejących możliwościach związanych z finansami inwestorów oraz czynnikach sprzyjających lub utrudniających szczęśliwy finał, jakim jest zamieszanie we własnych czterech kątach. Jedną z kluczowych decyzji rozpoczynającą cały proces będzie wybór projektu, a w raz z nią rozstrzygnięcie o tym czy dom będzie parterowy czy piętrowy , a tym samym o preferencjach związanych z codziennym użytkowaniem domowej przestrzeni. Każda z dostępnych opcji ma swoje wady i zalety. Sprawdźcie, co warto wiedzieć o ergonomii i ekonomii budowania domów w zależności od liczby kondygnacji.
Domy parterowe – dla kogo?
Domy parterowe to dobry wybór na start lub na jesień życia. Doskonale sprawdzą się dla rodzin z małymi dziećmi lub małżeństw na emeryturze. Nie oznacza to oczywiście, że nikt inny nie powinien myśleć o możliwości mieszkania na jednym poziomie, wręcz przeciwnie. Dom parterowy jest wygodny – nie ma schodów, ale może mieć nieużytkowe poddasze lub antresolę.
Główne oszczędności na etapie budowy w domach parterowych dotyczą braku (poza schodami) stropu nad parterem, jednak zwykle większy jest sam obrys fundamentów i dachu. Mają one również gorszy wskaźnik dotyczący energooszczędności (tzw. A/V, czyli stosunek przegród zewnętrznych do kubatury)) niż budynki z użytkowym poddaszem. Chcąc porównać koszty związane choćby z ogrzaniem domów o podobnej powierzchni użytkowej, ale jednego parterowego, a drugiego z użytkowym poddaszem lub piętrowego, warto sprawdzić jaką mają kubaturę, bo to główna informacja mówiąca jasno ile trzeba będzie wydać na grzanie lub chłodzenie (w przypadku klimatyzacji lub rekuperacji) domowego powietrza.
Przed kupnem projektu, w dokumentacji warto sprawdzić również stosowne rozwiązania techniczne takie jak wysokość budynku i kąt nachylenia połaci, które będą sprzyjać lub uniemożliwiać wykorzystanie dodatkowej przestrzeni pod dachem. W przypadku parterówek najlepiej sprawdzą się nieduże projekty domów do ok. 120 m2, co uzasadniają finansowo koszty budowy i użytkowania. W przypadku większych potrzeb lepiej poszukać innych rozwiązań, chyba że koszty nie mają znaczenia.
Domy parterowe powinny rozważyć szczególnie osoby z niesprawnością ruchową, nie mogące swobodnie korzystać z komunikacji po schodach. Zaleca się je również młodym małżeństwom i osobom kończącym aktywność zawodową. Parterowe projekty domów wymagają szerszej działki, co wyklucza zwykle budowę na wąskich lub nietypowych posesjach. Większe fundamenty i dach może zniwelować brak stropu i schodów. Podmiejski, parterowy dom z ogrodem to dobra alternatywa dla mieszkania z tarasem w centrum.
Piętrowy czy z użytkowym poddaszem?
Rozważania dotyczące drugiej kondygnacji w domu jednorodzinnym bardzo często rozstrzyga założenie planistów w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego zakładającego określony rodzaj zabudowy – liczby kondygnacji, wysokości budynku i sposobu zadaszenia. W przypadku braku planu miejscowego wszystko zależy od decyzji o warunkach zabudowy, w której urzędnik powinien odnieść się do istniejącego sąsiedztwa działki, na której ma postać dom. Większość polskich działek budowlanych zakłada jednak budowę domów z użytkowym poddaszem, wykluczając domy piętrowe. Jeśli jednak taka możliwość istnieje, a plany inwestorów zakładały budowę przynajmniej średniej wielkości budynku, to dwie pełne kondygnacje będą z pewnością dużo wygodniejsze w użytkowaniu niż powierzchnia pod skosami. Za poddaszem zaś przemawiają finanse, gdyż taki dom będzie tańszy w użytkowaniu, gdyż niepełna kondygnacja da mniejszą kubaturę, co przełoży się na niższe rachunki za ogrzewanie. W przypadku kosztów budowy obie wersje będą kosztować podobnie – różnicę połowy kondygnacji w jednym przypadku zastąpi połać dachowa, w drugim ściany; obie będą wymagały docieplenia i izolacji. Bogata oferta projektów domów z poddaszem użytkowym oraz projektów domów piętrowych umożliwia dopasowanie rozwiązań funkcjonalnych i projektowych do własnych potrzeb oraz posiadanej działki.
Domy z dwiema kondygnacjami poleca się osobom aktywnym oraz rodzinom wielopokoleniowym. Ich zaletą jest możliwość etapowania inwestycji, możliwość posiadania nawet wąskiej działki oraz mniejsze koszty związane z wykonaniem fundamentów i dachu (w stosunku do domu parterowego). Trzeba pamiętać jednak o stropie, oknach dachowych lub zwykłych, oraz o schodach. Drugi poziom pozwala też oddzielić część dzienną domu, dostępną dla gości, od strefy nocnej tylko dla domowników. To opcja gwarantująca spokojny odpoczynek i relaks z dala od zgiełku sąsiadów.
